XTMFMT va TE Andijon shahar bo'limi tasarrufidagi 48-umumiy o'rta ta'lim maktabida shahardagi barcha umum ta'lim maktablarning Ma'naviy va ma'rifiy ishlar bo'yicha direktor o'rinbosarlarining an'anaviy seminari tashkil etildi.

 

Mazkur seminar dasturiga ko'ra,ishtirokchilar dastlab maktabdagi olib borilayotgan ma'naviy va ma'rifiy ishlar, to'garaklar faoliyati va tarbiyaviy soatlarning o'tilishi bilan yaqindan tanishdilar. Maktabga kiraverishda to'garaklar faoliyati yoritilgan yarmarka tashkil etildi unda o'quvchilar qo'l mehnati bilan yaratilga turli xil o'yinchoqlar, qizlar liboslari, bezaklar va suratlar o'rin olgan edi. Ishtirokchilar guruhlarga bo'lingan xolda sinflardagi tarbiyaviy soatlarning o'tilish jarayoni bilan tanishdilar. mazkur darslarni uzoq yillik tajribaga ega bo'lgan pedodglar olib bordilar. 9-sinf o'quvchilari o'rtasida ona tili va adabiyot o'qituvchisi Go'zalxon opa «Otabek, Kumush va Zaynab bugungi kun yoshlari nigohida » mavzusidagi debat usulida olib borgan mashg'uloti ishtirokchilarda alohida tassurot qoldirdi va yuqori baholandi. Shuningdek, Tarix fani o'qituvchisi Mahmudaxon opa esa «Amir Temur-yuksak ma'naviyat timsoli» mavzusidagi tarbiyaviy soati ham tahlil etildi. Seminar so'nggida ishtirokchilar musiqali badiiy kechaga taklif etildilar. Unda ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi Manzuraxon Tursunova rahbarligidagi 8 «A» sinf o'quvchilari shoir Muhammad Yusuf tavalludi va ijodiga bag'ishlangan tadbir namoyish etildi. Ayniqsa o'quvchilar tomonidan sahnalashtirilgan badiiy sahna ko'rinishi ishtirokchilarning alohida e'tiboriga sazovor bo'ldi. Bundan tashqari 9 «B» sinf o'quvchilari tomonidan sahnalashtirilgan tarbiyaviy ahamiyatga ega bo'lgan sahna ko'rinish ham ishtirokchilarni to'qinlantirib yubordi. Mazkur musiqali badiiy kechada 1-sinf o'quvchilarining sho'x bolalarcha raqslari hammani raqsga chorladi. Seminar so'nggida, ishtirokchilar tomonidan mazkur maktabda olib borilayotgan ma'naviy-ma'rifiy va tarbiyaviy ishlar bir ovozdan Na'munali deb topildi! Quyida ana shu seminardan lavxalar:    

 

(Davomi 4)
— Endi ismimni qanday qilib topganizi ayta qoling.
Yigit biroz jim qoldi, keyin qizga qaramasdan söz boshladi
— Dunyoda shunday toifali insonlar borki, öz fikrini siz-u menga shunchaki bildirolmaydilar. Eshitishadiyu zabonlari yöq, yoki aksincha eshitmaydilar. Men shunday kishilarga öz fikrlarini ifodalay olish san'atini örgataman. Kasbim shunaqa. Qöl harakatlari orqali, lablarning qimirlashi orqali ularning nima haqda gapirayotganlarini tushuna olaman. Endi siz haqizda, menimcha vokzalda oyijonizga qöng'iroq qilgandiz...
Qiz vokzaldagi oyisi bilan telefon suhbatini yodga oldi:
— Allo, Assalom-u alaykum oyijon, bu men ...man.
— Voalaykum, poyezdga chiqdingmi? Qachon yetib kelasan?
— Oyi, poyezddan qolib ketdim. Mehmonxonada tölovlar böyicha muammo böldi. Kelsam, poyezd ketib bölibdi. Endi avtobusda bora qolaman. Shuning uchun 3-4 soat kechikaman, xavotir olmang.
— Vaqtliroq harakatingni qilsang bölmaydimi? Bu yoqda hamma seni kutib ötiribmiz. Bugungi kunni unutdingmi?
— Bilaman, oyijon. Bugun tug'ilgan kunim. Unutib bölarkanmi, kechiring, shunaqa bölib qoldi. Böldi, mana yölga chiqyapman.
— Xöp qizim, yölda ehtiyot bölgin.
— Xöp oyijon, xavotir olmang...
Qiz uni telefonda suhbatlashayotgan chog'ida kuzatib ötirganini yodga oldiyu hammasini fahmladi. Barchasi ravshan bölgach qiz kuldi:
— Demak siz joyizda ötirgan holda uzoqdagilarning ham nima haqda gapirayotganligini bila olasiz, shunaqami?
— Agar lablari harakati körinarli bölsa, ha.
— Unda anavi orqa örindiqda ketayotgan oq sochli odam yonidagi ayolga nima haqda gapiryapti?
Yigit orqaroqda ötirgan ösha kishi tarafga bir muddat qarab turdi. Keyin qizga uning nima haqda gapirayotganligini tushuntirdi:
— U qizi haqida gapiryapti. Yonidagi turmush örtog'i, qizlarini körishga ketayotgan bölishsa kerak.
— Qizlarini?
— Ha. Qizlari shifoxonada ekan.
— Hm… Anavi oldingi örindiq yonida tik turib, hozir bizga qarab jilmayayotgan qiz nima haqda gapiryapti?
Yigit ösha tarafga qarab kulib yubordi. Qizning ma'noli qarashiga sokin javob berishga urindi:
— U siz haqizda gapirdi. Menimcha aytmaganim ma'qul.
— Men haqimdami? Ayting, nima dedi u?
— Yaxshi, u anavi chiroyli qiz erining qölidan mahkam ushlab olibdi, xuddi qöyib yuborsa men olib qochib ketaman, dedi. 
— Afsus,- dedi qiz.
Yigit bölsa, kassadagi qizga
minnatdorchilik bildirdi:
— Rahmat sizga, iloji bölsa yana
qöshimcha 8 soat ushlab
turinglar ösha poyezdni.
Qiz yigitni kuzatib turarkan,
uning özini tutishidan hayron
qolardi.
Qiz odamlar gavjum bölgan
kutish zalidagi örindiqlardan
biriga borib ötirdi. Biroz ötgach
yigit ham uning yoniga kelib
ötirdi.
— Mening ismim…, bu shaharda
mehmonman. Sizchi?
— Men ham mehmonman,- javob
berdi qiz.
— Ismingizni aytmaysizmi?
— Zarurati yöq, ishonavering.
— Albatta… Ishonish yarim g'alaba
degani.
Qiz qöng'iroq qilish uchun
chetroqqa chiqdi. Qayergadir
qöng'iroq qildi. Yigit uni diqqat
bilan kuzatardi...
Qiz qaytib kelgach yigit undan
söradi:
— Uzr, ruchka topiladimi?
Qiz sumkasidan ruchka olib
yigitga uzatdi. Yigit dabdurustdan
ruchka bilan qöliga nimanidir
yozdi-yu qizga ruchkasini
qaytarib berdi. Bir oz ötgach qiz
örnidan qözg'aldi. Yigit:
— Sizni uyda kutishyapti,
shunaqami?
— Ha.
— Avtobusda 6 soatlik yöl.
Umuman olganda keyingi
poyezdni kutishning foydasi ham
yöq. Maylimi, sizga hamrohlik
qilsam? Faqat yöq demang.
— Nega endi yöq demasligim
kerak?
— Chunki, meni taqdirimga siz
bilan bitta avtobusda birga ketish
yozilgan bölishi kerak.
— Aytdimku, men taqdirga ishon...
Qiz oxirigacha gapirolmadi.
Aniqrog'i  yigit kaftlariga haliroq
qizning ruchkasi bilan yozgan
yozuvni unga körsatgach
hayratdan gapirishdan ham
töxtab qoldi. Yigitning qöliga
bejirimgina harflarda qizning
ismi yozilgandi. Qiz örnidan
qözg'alib, allaqachon chiqish
eshigi tomon yönalgan yigitdan
söradi:
— Qayerdan topdingiz?
Yigit qizga ögirilib qaradi, qölini
avval köksiga, keyin peshonasiga
olib bordi-yu kulib javob berdi:
— Buni taqdir deydilar...

     *   *   *

Qiz va yigit shaharlararo qatnovchi avtobusga chiqishdi. Biroz jim ötirishgach yigit kamzulining kissasidan judayam ixcham, lekin öta chiroyli kichik gul g'uncha olib qizga tutdi:
— Tug'ilgan kuniz bilan!

Qiz közlarini katta-katta ochib yigitga qarardi. Haqiqatda bugun uning tug'ilgan kuni, shu sabab uyiga shoshilayotgandi. Yonida ötirgan öta qobiliyatli quvnoq «folbin» esa uni hayron qoldirishda davom etmoqda edi  

(Davomi 3)
Qizning töyi kuni ham keldi. Qiz xonasida közguga qarab ötirardi. Quloqlari ostida esa yigitning unga aytgan hamma gaplari bir-bir jaranglardi:
«Poyezdga kech qolganimni kim omadsizlik dedi?»
«Kul azizam, kulish senga yarashadi...»
«Buni taqdir deydilar...» 
Qiz poyezdga kech qolgan kun avtobusdan tushib, u bilan xayrlashdiyu uyiga shoshdi. Bugun u juda xursand edi. Tug'ilgan kuni juda ajoyib ötardi. Oilasi davrasida haqiqiy bayram qilib nishonlashdi. Tug'ilgan kun torti, sovg'alar… Mehmonlarni kuzatib, charchagan köyi örniga yotarkan qiz bugungi sovg'alar ichida eng ajoyibini qöliga oldi. Bu yurakcha shaklidagi bejirim tumor edi. Unga qarab biroz surbetroq, lekin bu öziga juda yarashadigan, kelishgan yigitni öyladi. Lablariga mayin tabassum yugurdi. Tumorni yostig'ining ostiga qöyib qöydi-yu közlarini uyquga yumdi.
Ertasiga darsda ötiribdi-yu hayoli özida emas. Poyezd, avtobus… «Nimalar böldi menga? Bir kunda u haqda shuncha öylayapmanmi? Yöq, men sevib qolmadim. Bu sevgi emas...» Lekin qiz nohaq edi. U yigitni sevib qolgandi. Har tunda yostig'i ostidagi tumorni qöliga olib, shirin hayollar qilardi. Bu hayollar esa tobora uni yigitga qattiqroq bog'lab borardi. Ösha lahzalarda qiz yigit uni qidirayotganini sezardi, lekin hech narsa qilib bölmasdi. Kutish kerak. Faqat shu yöl bor edi...

5 oydan söng...

Qiz kunlar ötib, yigitning kelmasligiga ishonch hosil qildi. Qayerdan ham kelardi. Balki butunlay unutib ham yuborgandir. Ayni shu vaqtlarda qizning oilasida uni uzatish haqidagi mavzu kun tartibida turardi. Qiz borgan sari bu talablarga rad javobini berishga qiynalardi. Oxiri hammasini ota-onasining ixtiyoriga tashlab qöydi. Ösha kunning özidayoq qizning uyidan sovchilar rozilik javobi bilan chiqib ketishdi...
Ular ketishdi-yu qizni titroq bosdi. Xonasiga kirdi. Tumorni qöliga olib yig'lab yubordi. Negaligini özi anglamasdi. Faqat yig'lagisi kelardi. Chunki u endi kelmaydi… Sovchilar bolalikdagi döstidan edi. Juda yaxshi yigit, lekin… Nimayam qilardi? Taqdiri shunaqa ekan. Haya, taqdir… U yana kimnidir eslatib yubordi. Ösha kuni qiz töyib yig'ladi. Bor hasrati köz yoshlarga qöshilib yuragidan chiqib ketdi.


 
Bugun qiz unashtirildi. Lekin yuragi hijil. Hamma baxt tilayapti. Qaydam? Töyni kuyovning ishlari tufayli 40 kundan keyinga belgilashdi. Qiz özini chalg'itishga urinardi. Xonasiga kirib har doimgidek qadrdon tumorni qöliga oldi. Unga bir oz tikilib turgach yana joyiga qaytarib qöydi. «Yöq, bugun uni qölimda olib yuraman. Birinchi va sönggi bor...»,- qaror qildi qiz. Xiyobonda tumorni mahkam siqib shoshib ketardi. Keyin… Keyin urilib ketdi. Telefoni qölidan tushib sinib ketgan yigitga qaradi-yu qiz qölidagi tumorni qattiqroq siqdi... 
Yigit shu kun bir kichik e'tiborsizlikka yöl qöygandi. Bu
e'tiborsizligi ehtimol bir vaqtning özida uning ulkan xatosi ham edi. U qizdan telefon raqamini, hech
bölmasa, ish joyi yoki manzilini sörashni unutgandi. Buning
uchun qanchalar afsus
chekmasin, endi befoyda edi. Ösha sohibjamol qizning gözal chehrasi har daqiqada köz öngida paydo bölaverardi.
Avtobusda qiz uning yelkasiga boshini qöyib uxlab qolganidagi
hayajonli holatini öylab qolardi.
Bir kun… Ikki kun… Uch kun… Yöq,
ortiq bu taxlit yashab bölmaydi. Uni topish kerak. Sevib qolganini
aytish kerak. Lekin qanday qilib? Faqat ismini-yu tug'ilgan kunini bilsa? Keyin dizayner ekanligi
ma'lum. Endi faqat qidirish kerak. Axir buni sevgi deydilar. Sevgi — bu taqdir...

     *    *    *

Oradan 5 oy ötdi...

Xiyobonda, gavjum odamlar orasida telefonda kim bilandir
suhbatlashib ketayotgan yigit
kimgadir urilib ketdiyu telefoni
qölidan tushib ketdi va chil-chil böldi. Yigit telefon bölaklarini
yerdan oldi-yu jahl bilan ösha insonga qaradi:
— Közizga qara.s… Siz?!
Yigitning qarshisida 5 oydan beri qidirib topolmaydigan, ösha,
uning oromini ög'irlab ketgan
uzun sochli qiz turardi. Yigit uni
ösha xayrlashishgan kundan boshlab qidira-qidira hech
topolmasdi. Internetdan, modalar
uyidan, shaharning  deyarli har bir hududidan uni qidirgandi. Lekin qiz haqida biron ma'lumot
topilmasdi. Chunki qiz öqirdi, dizaynerlik esa uning sevimli
mashg'uloti edi xalos. Vaqt ötgan sari yigit taqdiriga tan bera
boshlagandi. Haya, taqdir… Mana u qizni yana yigitga
uchrashtirmoqda edi.
— Yaxshimisiz,- qizning  yoqimli ovozi hayolini böldi.
— Endi, ha!
— Telefoniz singani uchunmi?
— Yöq… Uni siz sindirganiz uchun.
«Hecham özgarmabdi». Shu fikr har ikkisining hayolida paydo böldi.
— Uzr sörayman, behosdan… Tög'risi, shoshib ketayotgandim...
— Ha, bu shaharda ham hamma shoshadi.
— Xatto poyezdlar ham...
Yana ösha vaqtlardagidek kulgu
yangradi...
— Taqdirni qarang, sizni 5 oy qidirib topolmagandim, uni özi bizni 5 soniya ichida uchratdi.
Aytgancha, hali ham taqdiqga
ishonmaysizmi,- yigit bir oz vaqtdan keyin, ular chetroqdagi
örindiqqa ötirishgach qizdan söradi.
— Yöq,- jilmaydi qiz.
— Unaqada nima sabab aynan siz bilan bu taxlit uchrashib qoldik?
— Bu tasodif...
Yigit qizning shu 5 oy ichida uni unutib yubormaganligini sezdi. Har holda, uchrashganlarida, qiz
aytgan «poyezdlar ham shoshadi» iborasi uni nimadandir umidvor qilardi. Shu kun yigit qiz bilan
uzoq suhbatlashmadi. Lekin u qizning telefon raqamini oldi.
Shu kun yigitning yuzida ulkan
quvonch shukuhi porlardi. Har holda u qizning nima haqdadir chuqur öyga tolib qolayotganini
payqamasdi. U mast edi. Baxtdan mast edi... 
Qiz yarq etib öz holatiga diqqat qildi. Chindan bu öyinning qiziqligi gashtidan mashg'ulotga berilib ketgan va yigitning öng qölini siqib olgandi. Buni özi beixtiyor bajarganligi uchun ahamiyat bermagandi. Qiz darhol qölini tortib oldi. U oynadan yöl chetida yastanib yotgan dalalarni tomosha qilishga tushdi. Uning yuzi yonardi. " G'alati… Uyatmi bu? Erimish… Odamlarga ham hayronsan, bilmasdan gapiraverishadi",- öylardi qiz. Jilmaygancha hayol surayotgan qizning hayolini yigitning ovozi böldi:
— Hey...
— Hm?
— Avtobus yölda töxtarkan, ul-bul tanavvul qilvolish kerak.
— Hm.
— Yana «hm» mi?
— Hm...
Yengil kulgu, haliroq yuzaga kelgan öng'aysizlikni hayollardan bir chetga surib tashladi.
Avtobus yöl chetida biroz turgach, yana yölga chiqdi. Qiz judayam charchagandi. Yigitning qaysidir mavzudagi sokin sözlari ta'sirida közi ilindi...
— Allo,- qizni uyg'otdi yigit,- uyg'oning malika, shahrizga yetib keldik.
Qiz avtobus oynasidan tashqariga qaradi. Darhaqiqat yetib kelishibdi. Yana bir oz yurishsa bas.
— Mana bu sizga,- yigit qizga tumor tutdi shu payt,- tug'ilgan kuniz bilan!
— Rahmat, hojati yöq, shundog'am yetarlicha syurpriz kun böldi bugun.
— Sovg'ani qaytarishmaydi. Tög'ri, bu tumor u qadar qimmatbaho emas, ammo men uchun qadrli. Bu sizga ham omad keltiradi.
Qiz sezdiki, sovg'ani olmasa yigit xafa böladi.
— Rahmat,- dedi qiz bejirim tumorni qöliga olarkan,- chindan omad keltiradimi?
— Albattada.
— Unaqada, poyezdga nega kech qoldiz?
Qizning jilmayib söragan savolidan söng yigit uning közlariga qaradi va kulib javob berdi:
— Poyezddan qolib ketganimni kim omadsizlik dedi...
Qizning yuragi jizillab ketdi shu onda...
Avtobus töxtadi. Yigit va qiz avtobusdan tushishdi. Xayrlashish kerak edi-yu, lekin negadir bunday qilishda ularda xohish topilmasdi. Nihoyat, qiz jimlikni böldi:
— Mayli, hammasi uchun rahmat sizga, omon böling.
— Siz ham.
— Xayr...
— Nega endi xayr? Balki yana uchrashib qolarmiz?
Qiz jilmaydi:
— Qaydam...
— Men esa ishonaman,- yigit qölini avval yuragi ustiga, keyin peshonasiga olib bordi,- axir buni taqdir deydilar...
Qiz yigitga sönggi bor jilmaydiyu burilib ketdi. Ketardi-yu yuragi dukullardi. Hayolida faqat bir söz aylanardi: buni taqdir deydilar… Birinchi bor uchrashdilar-u birinchi bor ayrilmoqda edilar… Qiz ancha yurib ortiga ögirilib qaradi. Ancha narida biroz surbetroq, lekin bu öziga yarashadigan kelishgan yigit xuddi u kabi ögirilib unga qarab turardi ... 
— Q...Qayerdan bildiz?
— Buni jon deb aytardim-u zaruriyati yo'q, ishonavering, — kuldi yigit.
— Jiddiy so'radim.
— Bu muhim emas, muhimi sizni birinchi bölib men tabrikladim.
— Haya, rahmat,- qiz jilmaydi.
Biroz surbetroq, lekin bu öziga juda yarashadigan kelishgan yigit qizni tabassum qilishga majburlay olardi.
Avtobus yölga chiqdi. Yigit qizga qiziq narsalar haqida gapirib berar, u oddiy narsalar haqida ham shunday kulguli va jumboqli gapirardiki, qiz miriqib kulardi, teran öyga tolardi. Bir soatcha yurishgach qiz yigitdan söradi:

(Davomi)
20 kun avval...
Qizning otasi qizining boshqa yigitni sevib qolganini eshitgach, chuqur öyga toldi. Fotiha bölgan, hamma rozi. Qudalar ham yaxshi odamlar. Nega qanaqadir ön kun ichida qizining bu taxlit özgarib qolganini tushunolmasdi. Buni ötkinchi hoy-u xavas deb qabul qildi va qizini bir necha kun yig'lashga majbur qilgan qarorni chiqardi:
— Töy böladi!

Ota ösha yigitni qidirib topdi. Istarasi issiqqina ekan. Lekin endi kech. U bilan ochiqchasiga gaplashib oldi:
— Qizim unashtirilgan, 20 kundan söng töyi böladi, shuni bilasanmi?
Yigit jim bölib qoldi. Qizning nima sababdan sevgi izhor qilganda yig'laganini tushungan edi.
— Hammasiga endi juda kech… Iltimos qilaman sendan, qizimni chin yurakdan sevsang uni tinch qöy, chunki men ikki dunyoda ham töyni töxtatmayman. Qizimni hurmatini saqla, el-yurt oldida isnodga qöyma.
Yigit hech narsa deyolmasdi. Qizning otasi uzoq gapirib sözini yakunladi:
— Shunday qilki, u sendan nafratlansin. Meni kechir… Shunday qilsang, hammamizga yaxshi böladi...
Shunday dedi-yu ketdi. Yigit bölsa joyida turib qoldi...
Hozir qizning otasi undan qiz uchun jonini söraganida hech ikkilanmay bergan bölardi. Lekin ayrim narsalarning qadri jondan ziyoda bölarkan. Nima qilish kerak? Yigit uchun shu kun juda og'ir böldi.

Ertasiga qiz bilan uchrashdi. Qiz yana yig'lardi. Yigit undan «nega yig'layapsan» deb söramadi ham. Uni bag'riga bosdi. Ichidan otilib chiqayotgan alami bög'ziga tiqilib qizga shivirladi: «Kul azizam, hech qachon yig'lama...» Yigit shu lahzada qaror qabul qildi: Taqdirga tan berish kerak… Qiz bilan boshqa körishmaslik kerak...
Ertasiga yana uchrashuv joyiga otlandi. Yöq, körishmaydi. Uzoqdan kuzatsa bas. U özini kutayotgan qizni uzoqdan kuzatdi. Keyingi kun, undan keyin ham… Shu kun yigitga xorijdan ish taklif qilishdi. Yigit ketishga qaror qildi. Hammasini unutish uchun… Ertasi kun u qizga sms yubordi. Uning öqib yig'laganini uzoqdan kördi-yu qölini yuragi ustiga olib bordi va pichirladi: «Kechir jonim, mendan nafratlanishing kerak...»

Kunlar ötaverdi. Yigitning samalyoti uchishidan bir kun oldin u qizni sönggi bor körish ilinjida uning uyi yaqiniga bordi. Kördi ham. G'amgin gözal qiz...
Yigit qizning otasi bilan gaplashib olishi kerak edi.

— Men ertaga tongda Parijga uchib ketaman,- yigit qizning otasi yonida söz boshladi,- mana bu xatni unga berib qöying, iltimos. Sizning iltimosingizni bajardim. Siz ham bajarasiz deb öylayman… Xayr! 
Telefon orqali suhbatlar… Uchrashuvlar… Hammasi chiroyli edi. Qiz ham hammasini taqdir izmiga tashlab qöydi. Chunki uning sevgisi shu qadar kuchli ediki, undan shunchaki köz yumib ketolmasdi. Har uchrashganlarida yana va yana qattiqroq bog'lanib borardi. Faqat yigit har uchrashganlaridan söng qanchalik baxtli kunlarning yaqinligi haqida öylardi, qiz esa yaqin kelayotgan iztirobli voqealarni his qilardi. Shuning uchun qiz hech kimga bildirmasdan köp yig'lardi...
Oradan 20 kun ötib yigit qizga sevgi izhor qildi. Qiz esa eshitib turib yig'lab yubordi. Yöq, qiz ortiq faqat özini öylay olmasdi. Hammasini töxtatish, ehtimol tugatish kerak edi. Uni quchib, yig'lama gulim deb shivirlayotgan yigitga e'tibor ham bermasdan yig'lardi qiz...

Ösha kun qiz hammasini oyisiga aytdi. Oyisi esa dadasiga. Ota chuqur öyga toldiyu qizini bir-necha kun yig'lashga majbur qilgan qarorni chiqardi:
— Töy böladi!
Töy böladi… Yigirma kundan söng...
Ertasiga yigit bilan uchrashgach qiz hammasini unga aytmoqchiydi. Lekin, yana ayta olmadi. Yigit ham qanaqadir mahzun kayfiyatda edi. U qizni uzoq bag'riga bosib turdi:
— Yig'lama, azizam senga kulish yarashadi...
«Nega yig'layapsan» deb söramadi ham...
Ösha kun qiz yigitni sönggi bor körib turgandi. Ertasi kun qiz bu safar yigitga hammasini aytish uchun uchrashuv joyiga keldi. Lekin yigit kelmadi. Telefoni öchirilgan. Ikkinchi, uchinchi kun ham. 4-kun yigitdan sms keldi: «Meni kechir… Menga xorijdan yaxshi ish taklif qilishdi. Bilasanmi, mening kelajak rejalarim ulkan. Bu rejada sen ham bor eding, ammo endi hammasi birdaniga özgarib ketdi. Afsusdaman. Baxtli böl...»
Qiz öqib közlariga ishonmadi. Qayta-qayta öqidi. «Siz bunday qilolmaysiz..» yig'lardi u. Lekin hammasi ravshan edi. Qiz u bilan ötkazgan shirin 3 haftalik baxtli kunlarini bir-bir xotirladi. Sevaman degandi, endi tashlab ketdi. Alam bilan unga javob yozdi:
— Sizga aytolmagan bir gapim bor: Meni turmushga berishyapti… Balki, kelajagizni öylab, tög'ri qilgandirsiz. Ketavering… Umuman qaytib kelmang… Sizi körishni istamayman.
Yodizdami, menga yurakchali tumor sovg'a qilgandiz, omad keltiradi deb? Menga soxta yurak hadya qildiz-u haqiqiy yuragimni olib ketdiz öziz bilan. Sizga baribir rahmat. Menga nimalarnidir örgatdiz. Masalan, taqdirga ishona boshladim. Lekin taqdirlarimiz ayro ekan. Yana bir gapni sizga aytolmaganman: Sizi sevaman! Hm… Yomon bölsaizam, bildiz… Nafratlanaman ham...
Sms yubordi-yu telefonini suvga otdi. Örindiqda ötirib ezilib yig'ladi. Hammasi tugadi...

«Buni taqdir deydilar» Poyezdga yetolmagach yigit yugurishdan töxtadi. «Jin ursin ösha svetaforni,- hayolidan ötkazardi u,- ertaroq harakatlanish kerak edi. Qayerdanam ösha betayinning mashinasiga ötirdim!» U asabi tarang holda ortga ögirildi. Shu vaqtda xuddi özi kabi poyezd ortidan afsuslanish bilan qarab qolgan qizga közi tushdi. Qizning uzun sochlarini shamol öynab, xafaqon yuzlariga tushirarkan, yigit undan közlarini uzolmay qoldi. Haqiqatda, qarshisida judayam sohibjamol 21-22 yoshlar atrofidagi qiz turardi. Qiz ham yurishdan töxtadi. Uning shaxlo közlari anchagina olislab ketgan poyezdga termulgan köyi yig'lab yuborishga tayyor turardi. Yigitga qizning bu holati judayam g'alati, özgacha jozibali tuyulardi. Ayni damda yigit poezdni unutib ham yuborgandi. «Yaxshiyam shu svetafor bor ekan», — tabassum qildi u. Qiz ham taqdirga tan berdi shekilli, yigit tomonga qaradi. — Salom, -dedi yigit. — … — Poezdda ketadigan odam bunday ertaroq harakat qilishi kerakda. — Sizga öxshabmi,- kuldi qiz. — Yöq, men poezddan sizni körib tushib qoldim. Qiz javob bermay vokzal ichi tomon yöl oldi. Yigit unga yetib oldi va gapirishda davom etdi: — Bu shaharda hamma shoshadi, xatto poezdlar ham. — Sizchi? — Menmi? Shoshib qayerga ham borardim. Taqdirimda nima yozilgan bölsa shu. Kechirasiz, siz taqdirga ishonasizmi? — Yöq. — Bekor qilasiz. Qiz kassaga borib keyingi poezd qachon bölishini söradi. 8 soatdan keyin degan javobni eshitgach, juda xafa böldi. Yigitni esa ushbu javob mutlaqo xursand qilib yuborgandi. Chunki bu gözal qiz tobora uni maftun qilib borardi. Otasi qizini yupatdi:
— U bugun Parijga uchib ketmoqchi. Bor qizim uni töxtat...
Qiz yig'lashdan töxtab, otasiga qaradi.
— Köchada taksi kutib turibdi. Ulgurishing kerak. Qolganini menga qöyib ber,- otasi qölini avval yuragi ustiga keyin peshonasiga olib bordida kuldi,- axir buni taqdir deydilar...
Qiz otasini quchoqladi:
— Rahmat, dadajon...
Keyin chopdi. U ketib qolmasligi kerak. Ketishga haqqi yöq. Qölidagi bejirim tumorni mahkam siqib taksiga ötirdi. Taksi aeroport tomon yöl oldi. Qiz esa hamon köz yoshlarini töxtata olmas va shivirlardi:
— Iltimos, ketib qolmang, bir martagina mening ham iltimosimni bajaring...

Taksi aeroportga yetib kelgach qiz shoshib ichkariga kirdi. Hamma yoqda odam. Qayerga borishini bilmasdi. Aeroport ichida esa operatorlarning yölovchilarga turli murojaatlari eshitilardi. Qiz nihoyat shoshilib nazorat punktiga keldi. Qöriqchilarning hay-haylashiga qaramay ichkarida ötirgan qizdan shoshib söradi:
— Opajon, Parijga samalyot uchmadimi hali?
— 347-reys bilan Toshkent-Parij yönalishida samalyot yarim soat oldin uchib ketdi.
— ...,- qiz özini yöqotib qöydi,- ketdimi?
U yigitning kulib turgan holatini köz oldiga keltirdi. Lekin u chindan kechikkandi. Samalyot allaqachon uchib ketgandi. Qiz odamlar gavjum bölgan kutish zalidagi örindiqlardan biriga borib ötirdi. «U ketib qoldi. Endi uni hech qachon körolmayman...»

— Iltimos, tumorimni qaytib ber,- yigitning ovozi eshitildi shu payt,- usiz samalyotga ham kech qoldim.
Qiz yigitga qaradi. Qölida bilet, chamadon… Unga kulib qarab turardi. Qiz uning quchog'iga otildi.
— Nega ketib qoldiz,- yig'lardi u.
— Ketib qoldi deb kim aytdi? Yuragimni tashlab qayerga ham ketardim,- uning sochlarini siladi yigit.
— Siz yomonsiz...
— Hm.
— Surbetsiz...
— Hm.
— Yana «hm»mi?
— Hm.
Ular kulib yuborishdi. Aeroportda esa hamma ularga qarardi. Qarayverishsin. AXIR BUNI TAQDIR DEYDILAR....
 Yigit ketdi. «Endi seni körmayman. Kechir meni azizam… Baxtli böl!» Uning közidan sizayotgan yoshlarni hech kim körmasligi uchun közoynak taqib oldi.

Ota maktubni öqib yuragi tölib ketdi. Qizini shu darajada sevarkan, bir og'iz sözini ikki ham qilmadi. Kuyov qilsa arzirdi. Lekin, kechikdi...
Tongga qadar hayollar iskanjasida qoldi. Tongda maktubni olib qizining xonasiga kirdi. Qizi judayam gözal. Lekin, uning közlarida yosh bor edi. Ota ortiq bardosh qilolmadi. Qizini bag'riga bosib, peshonasidan öpdi:
— Meni kechir qizim...

       *    *     *

Ota qiziga xatni berib, yigit haqida hammasini aytib berdi. Qiz maktubni ochib öqishga tushdi:
"" Bugun mendan nafratlanayotgan bölsang kerak. Ishonaver buning hecham ahamiyati yöq menga. Chunki bugun men seni yana hammadan birinchi tabriklayapman. Qanday omadim bora? Sen jinnisan, negaligini bilasanmi? Töying haqida aytmading menga. Lekin meni kimligimni unutib qöyding. Men quvnoq «folbin»manku. Baribir bilvoldim. Xuddi tug'ilgan kuningdagidek… Yodingdami, taqdirga ishonmayman derding. Men esa qölimni avval yuragim ustiga, keyin peshonamga qöyib buni taqdir deydilar derdim. Buning ma'nosini bilasanmi? Bu yurakdagi sevgi uchun taqdirga minnatdorlik… Ha, men taqdirimdan minnatdorman. Ösha poyezdga kechiktirgani uchun… Seni menga uchratgani uchun...
Keyingi 5 oyda aqldan ozayozdim. Seni qidirib. Topganimda esa endi kech bölgan ekan...
Meni kechir… Sen baxtli bölishing kerak. Menga öxshagan surbet bilan taqdiring qöshilmagan ekan. Men senga hozir söz beraman. Meni endi hech qachon körmaysan, men esa seni hech qachon unutmayman. Chunki sen bunga loyiqsan.  Sen ham menga va'da berishingni xohlayman. Baxtli bölaman deb söz ber. Sizni unutaman deb söz ber. Chunki men unutilishga loyiqman. Seni tashlab ketayotganim uchun ham...
Senga bir gapni köp aytishga ulgurmadim. Bugun sönggi bor aytaman: Men seni sevaman!
Sen baxtli bölishing kerak. Töying muborak bölsin...""
Qiz yig'lab-yig'lab xatni öqib tugatdi. 
Uning yuzlariga yosh dumaladi. Shu daqiqada uning ortida otasi qölida qog'oz bilan ma'yus turardi. Otasi uning peshonasidan öpdi:
— Meni kechir qizim...(davomi bor)


 

ХТМФМТ ва ТЭ Андижон шахар бўлими тасарруфидаги 29-умумий ўрта таълим мактабида «Mустахкам оила йили» ва 9-синф битирувчиларини таълимни кейинги боскичига тўлаконли камраб олиниши мавзусида йигилиш ўтказилди. Йигилишда  «Нуроний» жамгармаси  раиси           Т.Рахматжонов, ижрочи директори З.Хидирова, жамоатчилик раиси К.Рузиев, ва «Гайрат» МФЙ посбони А.Абдуллаев, 9-синф битирувчилари ва уларнинг синф рахбарлари иштирок этдилар.
            Йигилиш раиси мактаб директори А.А.Махмудов йиғилишни очди ва йигилиш катнашчиларига 12 йиллик мажбурий таълим, ва бунда ота-она, устозларни ва кенг жамоатчиликни роли хакида фикр билдирди. Тадбирга таклиф килинган «Нуроний» жамгармаси Андижон шахар кенгаши раиси Т.Рахматжонов ва «Нуроний» жамгармаси ижрочи директори З.Хидировалар хам ёш авлод Ватанимиз тараккиётининг пойдевори эканлигини, шундай экан ёшлар ўзларига билдирилаётган ишончни факатгини яхши ўкиши ва наъмунали хулки билангина оклашлари мукинлигини таъкидладилар. Зеро бу йилнинг «Мустахкам оили йили»дея эътироф этилганини  ўзи хам фаровонлигимиз мезони бўлиб хизмат килиши мукаррар.
Йигилиш сўнгида 9-синф битирувчи ўкувчилари ўзларини кизиктирган саволларга жавоб олдилар.

Бугун Андижон шаҳридаги 15 умумтаълим мактабида «Ziyonet ахборот таълим тармоғида таълим ресурсларидан самарали фойдаланиш ҳолати» мавзусида ўқув семинар ташкил этилди.

• тадбир

ЎЗЛИГИНГНИ УНУТМА,


СЕН ЎЗБЕК ФАРЗАНДИСАН!           
Тарихдан барчамизга маълумки, бу муқаддас заминимиз дунёга кўплаб буюк дахолар, олиму фозилларни етиштириб бергани билан ҳам машхур ҳамда мўтабардир. Бутун дунёга маданият, маънавият, маърифат ва комиллик нима эканлигини ўргатган аждодларимиз мана шу тупроқда, шу заминда яшади ва инсонларни маърифатга, комилликка етаклади.        
Хўш, бугунги кунда биз ёшлар шу буюк аждодларимизга муносиб авлод бўла оляпмизми? Бугун ана шу оғриқли савол устида мушохада юритиш вақти келмадимикин азиз ёшлар! Ана ўша биз ўрганаётган ва ўзимизда шакллантираётган ғарб маданиятини аслида ғарбликларга маданият нима эканлигини бизнинг аждодларимиз уларга ўргатган эмасми?        
Бугунги кунда ўша ғарбча маданиятга тақлид бевосита, интернет тармоғидан ноўрин ва кераксиз фойдаланиш оқибатидан келиб чиқмоқда. «Бемаза қовунни уруғи кўп бўлади» деганидек ана шундай бемани ва хаёсиз сайтлар кун сайин кўпайиб бораётгани сир эмас. Мана шундай сайтлардан бири бу ёшларимизни ўз домига тортган «Одноклассники.ру» сайти хисобланади. Бу сайт орқали ёшларимиз миллатимиз ва динимизга ёт бўлган ғоялар ва мафкуралар таъсирига тушиб қолмоқда. Шунингдек «тунги капалак» лар хам бу сайтни ўзларига макон қилиб олган. Хўш, бу орқали ёшларимиз нимани ўрганмоқда. Хаттоки, хали балоғат ёшига тўлмаган мактаб ёшидаги болаларни ҳам ўз мобил телефонлари орқали шу сайтдан фойдаланаётгани ҳам одатий хол бўлиб қолмоқда. Бу бизнинг тинчлигимиз ва фаровонлигимизга бўлаётган, мафкуравий хуруж, ёшларимиз онги ва дунёқарашини захарлаётган оғу десак ҳам муболаға бўлмайди. Бундай сатйларни яна давом эттириб санаб ўтадиган бўлсак саноқ ҳам етмайди. Бу ишлар барчаси ғаразгўй, нияти бузуқ шахслар манфаати ва рахнамолиги остида бўлмоқда.         
Бу хуружлар бугунги кунда ёшларимизнинг инсонлар билан мулоқот қилиш, жамоат жойларида ўзини тутиш каби инсонийлик фазилатларини ҳам ўзгартириб юбормоқда. Мулоқот давомида ўз тенгдошлари билан ва хаттоки ёши катта инсонлар билан ҳам мулоқот қилишда турли хил тилимизга ёт бўлган сўзлардан фойдаланиш, шунингдек уятли сўзлар билан сўкиниш холатлари ҳам анчагина авж олди. Жамоат жойлари хисобланган ўқув даргоҳларида, жамоат транспортларида, бозор ва хиёбонларда ҳам ёшларнинг бир-бирларига қилаётган муносабати ва мулоқотидан инсон хайратга тушади. Уларнинг телефон орқали сўзлашишлари ҳам сўзлашиш одобига анчагина зид.        
Шунингдек, инсоннинг инсон сифатида кўринишини белгиловчи кийиниш маданияти ҳам ёшларимиз орасида анчагина ўзгача тус олган. Ғарб маданиятига тақлид қилиб кийиниш аллақачон урф бўлиб улгурди. Қизларимизнинг ўзбек қизлари хаё ибосига мос ва хос тарзда кийиниш тарзи буткул ўзгарганди. Эндиликда эса йигитларимизнинг ҳам кийиниш ва ташқи кўриниши бутунлай ўзгарди. Масалан, йигит кишининг сочини ўстириб юриши бу нимани белгиси? кийинишда эса гулли кўйлак кийиш, қандайдир тор танасига ёпишиб турган шим кийиш ёки ғалати кўринишдаги иштон кийиш, ғалати ялтироқ пиджак, бошида эса қандайдир ёзувлар ёзилган айвонли шапка кийиш, қўлида узук, билаги ва бўйнига қандайдир занжирлар тақиш урф бўлди. Қизларимизда ҳам ўзгача кўриниш, улар ҳам танасига ёпишиб турган  тор шим кийган ёки калта юбка, сочлари ёйилган холда, қорни очиқ кўйлак ёки кофта, бўйниларида қандайдир майда-чуйда нарсалар билан безатилган туморлар, қулоғида каттакон зирак ва бармоқларининг барчасида узуклар. Бундан ташқари йигит ва қизларимизнинг соч ва юз тузилишларини ўзгача қилиб олганликлари ҳам кишини хайратга солади. Мен бу гапларим билан тарихий либосларимизда аждодларимиз кийган яхтак ва чопонда, паранжида ёрсинлар демоқчи эмасман, ўзлигимизга миллатимизга мос ва хос тарзда кийинишларини тарафдориман холос.          
Бу мақола орқали мен барча ёшларни мана шу оғриқли фазилатларимиз устида бир мулохаза ва мушохада ёритишларини ва ўзларинининг кийиниш, ташқи кўриниш ва мулоқот маданиятларига яна бир карра чуқур нуқтаи назар билан эътибор беришларини илтимос қилмоқчиман.        
Сўз сўнгида нима демоқчиман, Нега энди биздан ўрганган маданиятни биз энди улардан ўрганишимиз керак? Йўқ аксинча, биз яна уларга инсон унинг маданияти ва маънавияти қандай бўлишлигини ўргатмоғимиз лозим. Биз буюк инсонларнинг буюк авлодлари бўлмоғимиз шарт ва зарурдир. 
АЗИЗ ТЕНГДОШИМ, ЎЗЛИГИНГНИ УНУТМА СЕН, БУЮК ЎЗБЕК ФАРЗАНДИСАН!  ШУ НОМГА МУНОСИБ БЎЛИШГА ЭРИШ!                
ОЙБЕК БЎТАБОЕВ   
Андижон давлат университети Тарих ва ижтимоий фанлар факультети
Миллий истиқлол ғояси: ҳуқуқ ва маънавият  асослари
таълим йўналиши 4 -босқич талабаси